تمدن های زيادی آمدند و رفتند ولی تمدن پارسی تمدنی منحصر به فرد است . نه به خاطر ساختن سازه های خاص يا امپراطوری عظيم (كه در اين موارد هم تمدن ما پيشتاز بود) بلكه به خاطر انديشه ی خاص پارسيان . چند نکته درباره ی اين تمدن قابل تامل است :

۱-  آنها پاسارگاد را ساختند نه با برده ها بلكه با كارگرانی كه حقوق مدنی آنها تضمين شده بود . در حالی كه برده داری در آن زمان كاملا رايج و امری عادی بود .

۲- اولين منشور حقوق بشر توسط پارسيان به وجود آمد :

«منم کوروش، شاه جهان، شاه بزرگ، شاه دادگر، شاه بابل، شاه سومر و اکد، شاه جهان. پسر کمبوجیه، شاه بزرگ ... آنگاه که بدون جنگ و پیکار وارد بابل شدم، همه مردم گامهای مرا با شادمانی پذیرفتند. در بارگاه پادشاهان بابل بر تخت شهریاری نشستم، مردوک (مردوخ = خدای بابلیان)، دلهای پاک مردم بابل را متوجه من کرد. ... زیرا من او را ارجمند و گرامی داشتم. ارتش بزرگ من به آرامی وارد بابل شد. نگذاشتم رنج و آزاری به مردم این شهر و این سرزمین وارد آید. برده داری را بر انداختم، به بدبختی‌های آنان پایان بخشیدم. ... من فرمان دادم که هیچکس اهالی شهر را از هستی ساقط نکند. فرمان دادم که همه مردم در پرستش خدای خود آزاد باشند و کسی آنان را نیازارند. خدای بزرگ از کردار من خشنود شد ... او برکت و مهربانیش را ارزانی داشت. ما همگی شادمانه و در صلح و آشتی مقام بلندش را ستودیم ... من همه شهرهایی را که ویران شده بود از نو ساختم. فرمان دادم تمام نیایشگاه‌هایی را که بسته شده بود، بگشایند. همه مردمانی را که پراکنده و آواره شده بودند، به سرزمین خود برگرداندم و خانه های ویران آنان را آباد کردم، باشد که دلها شاد گردد و هر روز در پیشگاه خدای بزرگ، برایم زندگانی بلند خواستار باشند ... من برای همه مردم جامعه‌ای آرام مهیا ساختم و صلح و آرامش را به تمامی مردم اعطا کردم.»

۳- پارسيان از ابتدا يگانه پرست بودند .

۴- تفاوت بين جنسيت در فرهنگ پارسی اصلا تعريف نشده بود . توجه داشته باشيد كه اين انديشه حتی در قرن بيست و يكم پس از ميلاد در بسياری از كشور ها (مثل ايران) مورد قبول نيست . يك دليل روشن بر اين واقعيت اين است كه پارسيان در زبان خود جنس مونث نداشتند (در زبانی كه امروز از آنها باقی مانده است هنوز اين ويژگی حفظ شده است)