دروغ مصلحت آمیز ، به ز راست فتنه انگیز !
در محاوره گاه، ایراد یک ضرب المثل، منطق گوینده را چندین برابر گویا و کوبنده می سازد، حتی اغلب ضرب المثل ها به دلیل طنزمایه ای که دارند ، مخاطب را به آرامش و پذیرش آسانتر وا می دارند!
ضرب المثل های هر ملت نشان هندهء افکار و روحیات آن ملت است به گونه ای که جامعه شناسان از این رهگذر می توانند به ویژگی های روحی و اخلاقی یک جامعه پی ببرند.
گاه یک ضرب المثل یا یک بیت شعر آنچنان بلیغ است که گوینده را از بیان سخنی طولانی بی نیاز می سازد؛ گذشته از آن، همیشه سخن موجز و بلیغ مؤثرتر، عمیق تر و دلنشین تر از سخن طویل بوده است
امید است توانسته باشم در اشاعهء فرهنگ غنی و زیبای سرزمین عزیزمان نقش موثری داشته باشم و انتخابم مورد تایید شما عزیزان قرار گیرد. بیائید بیش از پیش، فارسی را پاس بداریم.
قابل ذکر است مهم ترین و کامل ترین منبع من کتاب کوچه (احمد شاملو) می باشد.
دروغ مصلحت آمیز ، به ز راست فتنه انگیز !
عبارتی است از سعدی، در نخستين حكايت از نخستين باب گلستان، كه در شمار امثال ساير در آمده است. حكايت به اختصار چنين است كه :
" پادشاهی به كشتن اسيری اشارت كرد. بيچاره در آن حالت نوميدی ملك را دشنام دادن گرفت، چرا كه هر كه دست از جان بشويد هر چه در دل دارد بگويد.
ملك پرسيد : چه می گويد ؟
يكی از وزرای نيك محضر گفت :
- ای خداوند ! همی گويد " و الكاظمين الغيظ، و العافين عن الناس ! "
ملك را رحمت آمد و از سر خون او درگذشت.
وزير ديگر كه بر ضد او بود گفت : ما را نشايد در حضرت پادشاهان سخن جز به راستی گفتن ... اين ملك را دشنام داد و ناسزا گفت !
ملك روی از اين سخن در هم آورد كه : مرا آن دروغ پسنديده تر آمد از اين راست، كه روی آن در مصلحتی بود و بنای اين بر خبثتی. خردمندان گفته اند : دروغ مصلحت آميز به از راست فتنه انگيز !